Witold Sławiński

Witold Sławiński jest patronem Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej i postacią zasłużoną dla rozwoju działalności naukowej, ochrony środowiska i popularyzacji Puszczy Knyszyńskiej.

Urodził się 7 listopada 1888r. w majątku rodowym Kiena Sławińska koło Wilna. Dorastał w czasach trudnych, w trakcie represji po Powstaniu Styczniowym, kiedy postępująca rusyfikacja szczególnie dała się odczuć narodowi Polskiemu, Litewskiemu i Białoruskiemu. Wychowywał się w Wilnie, gdzie w roku 1906 ukończył szkołę średnią. W 1911r. otrzymał tytuł inżyniera rolnika na Politechnice Lwowskiej. Już wówczas zauroczony przyrodą, rozpoczął naukę na Wydziale Leśnym Akademii Rolniczej w Moskwie. Następnie studiował na Uniwersytecie Wileńskim na Wydziale Filozoficzno – Przyrodniczym, gdzie w latach 1919 - 1923 pracował jako asystent w Katedrze Botaniki Ogólnej i Systematyki Roślin. By pogłębić swoją wiedzę, w 1923r. wyjechał do Paryża, gdzie przez trzy lata pracował jako naukowiec na Sorbonie. Gdy wrócił do kraju objął stanowisko adiunkta w Katedrze Systematyki i Socjologii Roślin Uniwersytetu Poznańskiego, tam w 1926r. otrzymał tytuł doktora filozofii, a zaraz po tym został zatrudniony jako adiunkt. W 1928r. powrócił na Sorbonę, gdzie pracował nad systematyką i fitosocjologią, zbierając potrzebne do badań materiały. Równolegle odbywał studia dokształcające w Grenoble, Monachium, Algierze i Torino, specjalizując się w mikrobiologii technicznej i fitosocjologii. W 1937r. ponownie powrócił do kraju i objął Katedrę Botaniki Stosowanej na Politechnice Warszawskiej. W roku 1939 zdobył tytuł doktora habilitowanego na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. Podczas wojny brał udział w tajnym nauczaniu w Warszawie. Gdy sytuacja polityczna po wojnie się ustabilizowała, 1 maja 1945r. zaczął pracować na Wydziale Matematyczno – Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, wykładając tam wiedzę z zakresu systematyki i socjologii. Następnie objął Katedrę Botaniki i Fizjologii Roślin na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, gdzie 24 lipca 1946r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego botaniki i fizjologii. Następnie podjął pracę w Katedrze Botaniki i Mikrobiologii Technicznej Politechniki Warszawskiej. W 1947r. otrzymał “Medal Zwycięstwa I Wolności”, polskie państwowe odznaczenie wojskowe ustanowione w celu upamiętnienia zwycięstwa Polaków nad reżimem hitlerowskim oraz w celu wyróżnienia osób, które się do tego przyczyniły.

Witold Sławiński był żonaty trzykrotnie. Jego pierwszą wybranką była Wacława Żmigrodzka, z którą ożenił się jeszcze przed 1915r. Z tego małżeństwa urodziła się dwójka dzieci - Jan i Zofia. Drugą żoną była solistka Opery Poznańskiej i primadonna Opery Narodowej, Adrianna Lenczewska. Trzecią żoną Witolda była Jadwiga z Rudominów, z którą ożenił się w 1945r., zaraz po rozwodzie z Adrianną Lenczewską. Do dziś zachowały się listy które do niej pisał.

Ostatni etap swojego życia Profesor Witold Sławiński spędził w Białymstoku i okolicach. Poświęcił się badaniom doliny rzeki Supraśl i jej dorzecza. Był zauroczony przyrodą naszego regionu, który przypominał mu jego rodzinną Wileńszczyznę. Często podkreślał, że w Supraślu - ze względu na jego zdrowotne i widokowe walory - należy zorganizować ośrodek klimatyczny i turystyczny. Ten pomysł, wprawdzie po wielu latach, ale udało się zrealizować.

1 sierpnia 1950 r. Profesor przeniósł się do otwartej właśnie w Białymstoku Akademii Medycznej, gdzie objął Katedrę Biologii, nadal jednak wykładając na Politechnice Warszawskiej. W grudniu 1950 r. został mianowany profesorem zwyczajnym w Katedrze Biologii AMB. W Białymstoku założył Ogród Botaniczny i Roślin Leczniczych. W 1952 r. powołał do życia Polskie Towarzystwo Botaniczne, był współorganizatorem i pierwszym prezesem Białostockiego Towarzystwa Naukowego. W tym roku również otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, jedno z najważniejszych polskich odznaczeń cywilnych, nadawane za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, oświaty, kultury, sztuki, obronności kraju, działalności społecznej i służby państwowej.

W 1955r. Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, polskie cywilne odznaczenie państwowe, nadawane za wybitne zasługi dla kraju I obywateli.

W trakcie pobytu w Białymstoku Sławiński zajmował się łąkarstwem, prowadząc liczne badania odkrywał najpiękniejsze zakątki tej części kraju. W 1954r. Trafił w okolice Supraśla, miejsca, z ktorym związał się już do końca swych dni. Z zachowanych pism urzędniczych wynika, że staraniem Profesora było zorganizowanie Rezerwatu Przyrodniczo – Krajobrazowego “Supraśl” o powierzchni 282.78 ha, obejmującego dolinę rzeki Supraśl od szosy Supraśl - Krynki do wsi Cieliczanka. Były to pierwsze plany utworzenia na tym terenie obszaru chronionego. Sławiński tak pisał o tym terenie:

“Dolina rzeki Supraśl na odcinku od mostu szosowego przez rzekę Supraśl do Cieliczanki, otulona wzgórzami morenowymi o zboczach porośniętych borami […] przedstawia rzadki unikat nie tylko ze względów krajobrazowych, rzeźbę terenu, wstęgę płynących wód rzeki tworzącej liczne zakola, i na charakterystyczne układy roślinne, wodne, leśne, łąkowe i piaskowe, oraz liczne rzadkie gatunki roślin na tym terenie. […] Ze względu na wartości krajobrazowe, bogatą mozaikę zespołów łąkowych, które w Polsce dotąd nie są dobrze zbadane, chronione gatunki roślin należy tereny te zabezpieczyć i objąć zagospodarowanym rezerwatem. […]

W latach późniejszych organizował badania terenowe w dolinie rzeki, służące odnalezieniu kolejnych argumentów przemawiających za utworzeniem na tym terenie Rezerwatu. Wynikiem prowadzonych badań były liczne opracowania naukowe dotyczące tego obszaru. Profesor dokładał wielu starań, aby badany przez niego teren został objęty ochroną, jednak za życia nie doczekał się utworzenia Rezerwatu, ani wydania opracowanego kompendium wiedzy na temat doliny Supraśli. Zmarł 4 września 1962 r., zgodnie z jego wolą pochowano go na cmentarzu ewangelickim w Supraślu. W 26 lat później powstał Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, który objął również teren wskazany przez Profesora.